Mało jest wiadomości o świętej Katarzynie, mimo, że jej kult był mocno rozwinięty na Wschodzie a także, później, na Zachodzie chrześcijańskiego świata. Znane opisy jej śmierci pochodzą dopiero z VI wieku i wiążą się raczej z legendami niż faktami, natomiast z czasów bliższych życia świętej pochodzą dwa świadectwa o św. Katarzynie, które dali św. Rufin i Euzebiusz z Cezarei Palestyńskiej.
Według znanych źródeł, Katarzyna pochodziła ze stolicy Egiptu – Aleksandrii i wywodziła się z królewskiego rodu. Była zatem zamożna i bardzo wykształcona we wszystkich ówczesnych dziedzinach. Jako chrześcijanka złożyła dozgonne śluby czystości, a w wieku 18 lat umacniała w wierze chrześcijan prześladowanych za swoją wiarę za czasów cesarza Maksencjusza.
Św. Katarzyna podjęła próbę nawrócenia samego cesarza, który zarządził dysputę kilkunastu wybitnych filozofów z Katarzyną. Mędrcy zostali przekonani i nawróceni przez młoda kobietę, natomiast sama Katarzyna była prześladowana i zmuszana do złożenia ofiary pogańskim bożkom, a w konsekwencji do wyparcia się wiary w Chrystusa. Przyszła święta nie poddała się. Została aresztowana i poddana torturom na początku IV wieku naszej ery (między rokiem 307 a 312). Według legendy, ciało św. Katarzyny aniołowie przenieśli z Aleksandrii do kościoła klasztornego na Górze Synaj, gdzie relikwie świętej przebywają do dzisiaj.
Kult św. Katarzyny znany początkowo w Egipcie, bardzo szybko rozpowszechnił się na cały chrześcijański Wschód, a jego centrum stanowiła wspomniana Góra Synaj. W Kościele Zachodnim obecny jest od wieku VIII. Propagatorami kultu św. Katarzyny w czasie średniowiecza byli benedyktyni z opactwa Monte Cassino. Powstało wiele świątyń pod jej wezwaniem. O żywym kulcie męczennicy świadczą liczne jej patronaty. Święta Katarzyna jest opiekunką zakonu katarzynek, adwokatów, filozofów chrześcijańskich, kolejarzy, kołodziejów, młynarzy, modystek, mówców, literatów, powroźników, prządek, stowarzyszeń literackich, studentów, szwaczek, uczonych, woźniców, zecerów, prostego ludu i uniwersytetów.
Liturgiczne obchody ku czci św. Katarzyny Aleksandryjskiej, dziewicy i męczennicy, przypadają na dzień 25 listopada i mają rangę wspomnienia dowolnego.
W ikonografii św. Katarzyna jest ukazywana jako młoda dziewica o niezwykłej urodzie, w koronie na rozpuszczonych, falujących włosach, w bogatej sukni, z księgą w dłoni lub jako męczennica z atrybutami męczeństwa (koło zębate, miecz), u jej stóp lezy niekiedy głowa lub postać cesarza Maksencjusza; atrybutem Katarzyny jest także pierścień zaręczynowy, wkładany jej na palec przez Dziecię Jezus – jest to symbol mistycznych zaślubin z Chrystusem (M. Jacniacka).
Z osobą świętej Katarzyny wiązały się przysłowia dotyczące adwentu oraz obserwacji pogody, na przykład: Katarzyna adwent zaczyna, święta Katarzyna dnia urzyna, wigilia na Katarzyny wróży, jaka pogoda w lutym służy, w Katarzyny dzień jaki, grudzień taki.
Wigilia św. Katarzyny była niegdyś czasem matrymonialnych wróżb kawalerskich. Otóż kawaler ścinał gałązkę wiśni i stawiał do wody. Gdy gałązka zakwitła na Boże Narodzenie, oznaczało to, że ślub odbędzie się jeszcze w najbliższym karnawale. Natomiast aby poznać imię przyszłej żony, należało również w wigilię św. Katarzyny położyć pod poduszkę karteczki z imionami znanych dziewcząt i następnego dnia wylosować jedną z tych karteczek. Na niej znajdowało się imię przyszłej małżonki.
Niech św. Katarzyna Aleksandryjska wspiera nas w wyznawaniu wiary i broni nas od grzechu.
Boże, Ty ukazujesz moc w ludzkiej słabości, od Ciebie święta Katarzyna otrzymała siłę do zniesienia męczeństwa, niech wszystkim, którzy radują się jej chwałą, zawsze wyprasza łaskę do przezwyciężania pokus.
Na podstawie: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/swieci/s_katarzyna_aleksandryjska.html
